Çocuklarda astım

En geç ergenlik çağına gelindiğinde, çocukların yarıdan fazlası semptomlardan kurtulur. Suggested text: Sıklıkla oluşan solunum yolu enfeksiyonları, gece yaşanan öksürük krizleri, hareket ederken ve dışarıda oynarken oluşan solunum bozukluğu… Çocuğunuz iyi hissetmiyorsa, ebeveyn olarak iyileşmesine yardımcı olmak için elinizden gelen her şeyi yapmak istemeniz çok doğaldır. ‘Bronşiyal astım’ teşhisi başlangıçta pek çok soruyu beraberinde getirir ve aileler çocuklarını desteklemek için en iyi yöntemleri bulmak isterler.

Bronşiyal astım, çocuklarda en yaygın görülen ve on çocuktan birini etkileyen kronik bir hastalıktır. Ancak çocuklarda iyileşme prognozu oldukça iyidir. En geç ergenlik çağına gelindiğinde, çocukların yarıdan fazlası semptomlardan kurtulur.

Erken teşhisle birlikte doğru tedavi ve ebeveynle çocuğa semptom yönetimi eğitimi verilmesiyle çocuk, astımını kontrol altına alabilir ve sorunsuz bir çocukluk dönemi geçirebilir.

Çocuk astımının nedenleri

Alerjik ve alerjik olmayan astım, tetikleyici unsurlar temelinde farklılık gösterir; çocuk astımı çok sık bir şekilde alerjilerle ilişkilidir.

Alerjik astımda semptomlar, çocukların alerjik reaksiyon yaşadığı maddelerle tetiklenir, örneğin hayvan tüyü veya polen.

Alerjik olmayan astıma çevresel uyarıcılar neden olur. Bunlar, solunum yolu enfeksiyonları ya da iç mekan ve dış mekan kirleticiler ve güçlü kokular gibi bazı iritanlar olabilir.

Genetik bir bileşen de söz konusudur, yani alerjileri ya da solunum yolu hastalıkları olan ebeveynlere sahip olmak genetik bir yatkınlık anlamına gelebilir ve çocuk astımı gelişiminde rol oynar.

Çocuk astımının semptomları

Çocuk astımının tipik belirtileri, sık ve kesintili öksürük, soluma esnasında oluşan ıslık sesi veya hırıltı, nefes darlığı, göğüs sıkışması veya darlığı ve göğüs ağrısıdır. Semptomlar farklı zaman aralıklarında ve farklı şiddet seviyelerinde meydana gelebilir.

Astımlı çocuklarda soluma sesleri

Bebeklerde ve çocuklarda astımın tipik bir göstergesi, soluk esnasında duyulan ıslık sesidir. Çocuk bunun dışında sağlıklı görünebilir. Fiziksel çaba gösterirken ya da spor yaparken ve kuvvetli kahkaha ya da ağlama sırasında ıslık sesi artar.

Çocuk astımı semptomu olarak öksürük

Yaygın görülen başka bir semptom kuru öksürüktür ve geceleri artış gösterir. Soluma sesleri gibi, öksürük de egzersiz, kahkaha ve ağlama esnasında daha yoğun meydana gelir.

Solunum bozukluğu

Akut bir astım krizi, solunum bozukluğuna yol açabilir. Yenidoğanlarda ve bebeklerde solunum bozukluğu, soluma esnasında çocuğun burun deliklerinin hızlıca titremesi şeklinde görünür. Ayrıca, kaburga yayının altında, kaburga kemiklerinin arasında veya köprücük kemiğindeki kaslarda güçlü bir kasılma olur. Ayrıca, tırnaklar ve dudaklar mavi renkli hale gelebilir.

Daha büyük çocuklar genelde solumanın zor olduğunu fark eder. Bunun üzerine oyunu bırakırlar, otururlar ve daha kolay solumak için, her iki yanlardan elleriyle kendilerini desteklerler.

Diğer semptomlar

Astımın yanında, sıklıkla oluşan soğuk algınlığı, karın ağrısı, iştah kaybı, sıvı tüketme isteksizliği ve genel yorgunluk gibi atipik semptomlar da oluşabilir.

Çocuk astımının teşhisi

Akciğer muayenesinin ardından kesin teşhis konur. Akciğer fonksiyonunu belirlemeye yönelik yöntemlerin bazıları çocuklar için uygun değildir. Yenidoğanlar uzman kliniklerde muayene edilebilir. Dört yaş ve üstü çocuklarda akciğer fonksiyonu, çocuğun soluk alıp verme becerisini belirlemeye yönelik bir test olan spirometriyle saptanabilir.

Bir alerjiyle bağlantı şüphesi olduğunda, alerji testi yapılır (kan testi ve/veya ardından cilt testi).

Astım tedavisi

Çocuk astımı kronik olduğundan, tedavinin ana hedefi, çocuğunuzun sorunsuz gelişimini sağlamak için semptomları kontrol altına almaktır.

Tedavi çeşitli önlemlerden oluşur. Çocuğunuz, ilaç alımına ek olarak tetikleyici unsurlardan da kaçınmalıdır (biliniyorsa).

Bu tetikleyicilere hassasiyeti azaltmak için, alerjen immünoterapisi olarak da adlandırılan hiposensitizasyon uygulanabilir. Bu, bağışıklık sisteminin yanıtını değiştirmeye çalışmak için, çocuğun gittikçe daha fazla miktarda alerjene maruz bırakılmasını içerir. Tetikleyici uyarıcıları belirlemek mümkün olduysa ve bunlar çok fazla değilse, hiposensitizasyon umut verici olabilir.

Ek önlem olarak, çocuğunuzu egzersiz ve spor yapmaya da teşvik edebilirsiniz. Spor yaparken bronşlar genişler, oksijen beslemesi iyileşir ve solunum kasları güçlenir. Hangi tür egzersizlerin çocuğunuz için en uygun olduğunu pediyatristinizle konuşun.

İklim değişikliği veya daha az alerjen olan bir bölgede kalmak da tedaviye yardımcı olabilir.

Çocuğunuzla birlikte bir hasta eğitimine katılmanız da önemle tavsiye edilir.Küçük çocuklar için de eğitim seansları mevcuttur, vücutlarında olan biteni ve ilacın işleyişini oyun oynayarak öğrenebilirler. Bu, kendilerine daha fazla güvenmelerine ve semptomlarıyla daha iyi başa çıkabilmelerine yardımcı olur. Pek çok çocuğun aynı durumdan etkilendiğini öğrenirler ve arkadaşları ile sınıf arkadaşları varken ihtiyaçları olduğunda ilaçlarını kullanmaktan utanmazlar.

İlaçla astım tedavisi

Çocuk astımının tedavisinde kullanılan ilaçlar iki gruba ayrılabilir. Genelde ‘kontrolör’ olarak adlandırılanlar, önleyici etki sağlayan uzun vadeli ilaçlardır. Glukokortikoidler ise etkili ve uzun vadeli bir tedavi yöntemi sunar. Bronşların inflamatuar yatkınlığını engeller ve dozun solunum yolunda iletilmesi gereken noktaya hemen ulaşması için tercihen soluma yoluyla uygulanır.

Akut astım krizi için yatıştırıcı ilaçlar mevcuttur. Bunlara, ‘rahatlatıcı’ adı da verilir. Bu ilaçlar bronşları mümkün olan en kısa sürede genişleterek havanın tekrar akmasını sağlamayı hedefler.

Çocuk astımının önlenmesi

Semptomların engellenmesi için en mühim önlem, astım krizini tetikleyebilecek unsurlardan kaçınmaktır. Yalnızca alerjenler ve/veya iritanlar bilindiğinde semptomlar engellenebilir. Ayrıca, önleyici ilaçlarla yapılan uzun süreli tedavinin anti-inflamatuar ve önleyici etkisi de vardır.

Referanslar:

GFMK GmbH & Co. KG. Asthma in children. http://www.kinder-asthma.com adresinden alınmıştır

German Society for Pulmonology and Respiratory Medicine. What is asthma? http://www.lungenaerzte-im-netz.de/krankheiten/asthma-bronchiale/was-ist-asthma/ adresinden alınmıştır

German Society for Pulmonology and Respiratory Medicine. How common is childhood asthma? http://www.lungenaerzte-im-netz.de/krankheiten/asthma-bei-kindern/wie-haeufig-ist-asthma-bei-kindern/ adresinden alınmıştır

Helmholtz Zentrum München (2018). How frequent is asthma? http://www.lungeninformationsdienst.de/krankheiten/asthma/verbreitung/index.html adresinden alınmıştır

Helmholtz Zentrum München (2018). How is asthma treated? http://www.lungeninformationsdienst.de/krankheiten/asthma/therapien/index.html adresinden alınmıştır